Vriendjes

Deze vakantie kwam twee keer een vriendje spelen.
Vorige week ging het prima.
Ik zat klaar om bij te springen.
Maar had de hele morgen niets om handen.

Gisteren kwam het andere vriendje.
Ik vond kleine broer huilend in een hoekje terug.
De combinatie van een vriendje in huis en grote broer.
Dat was te veel voor kleine broer.

De machteloosheid van kleine broer was zo groot.

Ik weet dat ik hem dan terecht moet wijzen.
Schelden op een vriendje hoort niet.
Maar ik voel vooral hoe ik hem niet de steun heb gegeven die hij nodig had.

In 2015 laten we de vriendjes van kleine broer dus voorlopig enkel komen als grote broer niet thuis is.
Zo blijft het leuk voor iedereen.

Weekmenu

De papa houdt van versgekookt eten.
Een huis dat zich vult met de geur van eten.
Wel pech hebben natuurlijk in dit huishouden.
Met een vast weekmenu.

De vakantie brengt wat variatie in het eten met zich mee.
En kleine broer aanvaardt het.
We houden het natuurlijk wel bescheiden:
- broccoli met pasta op zondag
- een eenvoudige Chili sin carne
- erwtjes en worteltjes met tarwe
- op zaterdag boontjes met rijst
- spaghettisaus

Een saai menu, maar voor hier behoorlijk gewaagd.

En ja, wie onze koelkast opent ziet daar alle ingrediënten liggen voor een groententaart met brocolli.
Want morgen is het maandag.

Je weet maar nooit.

Ruilhandel

Kleine broer wil met grote broer met Lego spelen.
Grote broer vraagt iets in ruil.

Krabbetjes van kleine broer?

Met drie op een rij liggen we op bed.
Kleine broer gaat het rijtje af.
Trakteert iedereen op krabbetjes.

Dan vraagt kleine broer voor de vierde keer vandaag om Carcassonne te spelen.

Iedereen tevreden.

Slecht weer

Moeilijke dag.
Twee stevige buien.

Kleine broer en ik deze avond samen in bad.
Wat was er aan de hand met je hoofd vandaag?

Slecht weer vandaag.

En daarmee was alles gezegd.

Overleefd

Wie deze morgen bij ons binnenkwam.
Zag grote broer puzzelen met 240 stukjes.
Kleine broer deed het met 120 stukjes.

Wie deze middag bij ons binnenkwam.
Zag kleine en grote broer samen met lego spelen.
Of kleuren.

December, 5 weekends op rij met telkens minstens één familiefeest.
Maar we hebben het overleefd.

En deden het vandaag rustig aan.

Sint

Sint vieren met kleine broer.

In november naar de speelgoedwinkel.
Een foto van het speelgoed dat hij wil.
Een lijst met welk speelgoed waar gebracht zal worden.

Een aftelkalender.

Geen verrassingen hier.

Tot ze plots in de klas knippen in speelgoedboekjes.
Kleine broer komt thuis met de prentjes.
Valt onze voorbereiding nu in duigen?

Voor mijn verjaardag mama.
En hij knipt nog dagen verder.

Als ik die stapel zie, wordt hij zeker honderd.

Boekentip

Woensdag stapte ik impulsief met de twee broers de boekenwinkel binnen.
Ik zat door mijn voorraad boeken.

Als richtlijn aan de broers gaf ik mee dat ze niet aan de boeken mochten komen.

Ik kreeg twee boekentips geserveerd.
En een kleine broer die om de haverklap kwam klikken.
Hoe grote broer met zijn schouder aan een boek was gekomen.
En een grote broer die het op zijn heupen kreeg.
Hij strekte zijn voetje.

De verkoopster probeerde ze af te leiden met een ballon.
Dan kon mama in alle rust een boek kiezen.
Maar dat was buiten deze twee-jongens-mama gerekend.
Ik vond dat ze niet flink genoeg geweest waren om een beloning te krijgen.
Dus nam ik de twee boeken en de broers mee.
Zonder ballon.

Zo een moment waarbij je liever door de grond zakt.
Zelf gezocht.
Maar het was het waard.
Genoten van 'Tuin aan zee' van M. Rodoreda.

Hoofdmachine

De twee broers mogen in bad.
Kleine broer wil dat ik er mee in ga.
Ik heb geen zin.

Een uurtje later komt het gesprek weer op het bad.
En dat ik er mee in ga.

Ik heb geen zin, kleine broer.
Maar het zit zo in mijn hoofd.
Dan zal je het moeten aanpassen in je hoofd.
Mijn hoofdmachine kan dat niet.
Ik denk dat je hoofd dat wel kan. Je hoofd kan dat niet direct.
Maar geef het even de tijd om het aan te passen.

Ik hoor niets meer van kleine broer.
De twee broers gaan in bad.
En ik kijk toe.

De hoofdmachine kon het dus toch.

Respecteren

Gesprek in de keuken.
Over ruzies oplossen.
Hoe geef je grenzen aan?
Hoe zorg je dat vrienden je grenzen respecteren?
Grote broer twijfelt of sommige vrienden 'respecteren' kennen.
Kleine broer: Als een kind 'respecteren' niet kent, dan kan hij met niemand spelen.

Kapla goes led

Grote broer houdt van gezelligheid.
Hij maakt het graag donker.
Is gek op kaarsen.

Vandaag kochten we kaarsjes met led-lampjes.
Veilig.
Maar kitsch in het kwadraat.

Tot grote broer met de kapla aan de slag gaat.

Dan ontstaat er iets mooi...

Nieuwe mannen

Kleine broer heeft veel aansturing nodig.

Niet altijd eenvoudig te combineren met het huishouden. 

Dus doe ik het huishouden voor de broers aan hun dag beginnen. 

Als ze tv kijken. 

Als de broers in bed liggen.

Of gewoon niet. 

Vandaag te weinig discipline om op te staan voordat de jongens wakker zijn.

En vanavond naast hen in de zetel verwacht voor de film. 

Wanneer krijg ik dan die twee overvolle manden was weggelegd?

Wanneer krijg ik die vaatwas uitgeladen?

Ik besluit er vandaag nieuwe mannen van te maken. 

Kleine broer legt alle kousen weg.

Grote broer de onderbroeken.
Samen laden ze de vaatwas uit en ruimen ze de tafel af.

Grote broer draagt de natte was naar boven.
Kleine broer hangt hem op.

OK mama, dan hebben we toch wel 4 stickers verzameld voor onze spaarkaart.
Echte mannen, die twee jongens hier.

Hoofd

Op de fiets.
Kleine broer achterop.
Grote broer naast mij.
We overlopen de planning van de rest van de avond.
Die ziet er voor grote broer wat anders uit.

Na een tijdje vraag ik grote broer wat er nu in zijn hoofd zit?
Achter m'n rug hoor ik kleine broer antwoorden.
Hersenen, mama.

Brug

Gesprek aan tafel.
Morgen is de school gesloten.
Ze maken de brug.
Kleine broer: Welke brug gaat juf bouwen?

Korting

Kleine broer gaat naar een gewone school.
Dit gaat relatief vlot.
Maar om 15u20 is hij uitgeput.
Dus halen we hem dan van school.
Om 18u15 ligt hij al in bed.

Deze week kon ik de twee broers niet van school halen.

Tegen donderdag was hij al twee keer uit de kring gezet.

De moed zinkt me dan in de schoenen.

Een uur later realiseer ik me dat dit gewoon toont dat onze maatregelen niet voor niets zijn.
Dat we nu gewoon de prijs betalen van enkele dagen afwijken.
Alleen jammer dat kleine broer nooit korting geeft.

Herfst

De herfst doet zijn intrede.
Ook in ons huis.

Kleine broer wil zijn jas niet meer aan.
Een jas met een trui eronder.
Dat is te veel voor kleine broer.

Kleine broer, ik vind het belangrijk dat jij warm genoeg gekleed bent.
Ik zie dat jij het niet fijn vindt om een trui en een jas te dragen.
Ofwel draag jij verder je zomerjas maar dan moet je er een trui onder dragen.
Ofwel draag jij je winterjas met een t-shirt met lange mouwen.

Kleine broer kiest voor de winterjas.

Ik doe kleine broer achteloos de winterjas aan.
Hou mijn adem in.
Maar kleine broer is in zijn nopjes.

Een echte boksjas, mama.

Het zat ons weer even mee deze ochtend.

Kastanjes

Deze middag willen de twee broers kastanjes rapen en poffen.

Op goed geluk trekken we naar een bos.
Na een uur wandelen hebben we geen kastanjes gevonden.
We trekken naar een ander bos.
Tevergeefs.

In de auto straalt de spanning van kleine broer af.
Hij krijgt zijn hoofd niet geherprogrammeerd.
We kopen een zakje kastanjes.

Beetje vreemd.

Oef

Allerheiligen 2013.
Kleine broer heeft een bui in de auto.
Hij valt in slaap.
Aan het kerkhof wordt hij wakker.
De bui ook.
Grote broer en papa gaan naar het kerkhof.
Ik wacht nog een half uur in de auto tot kleine broer tot rust komt.

Allerheiligen 2014.
Drie kerkhoven willen we bezoeken.
Kleine broer wil zijn 10 uurtje eten voor het bezoek aan het kerkhof.
Kleine broer, de afspraak is dat als mama iets zegt we daar naar luisteren.
Ok dan.
(Oef.)

Vandaag is de stomste dag, aldus kleine broer nadat we het eerste kerkhof bezocht hebben.
Op sommige dagen kan je niet kiezen wat je doet, kleine broer.
Je mag niet tegen anderen zeggen dat je dit een stomme dag vindt.
Ja, ja mama.
(Oef.)

Ik wil niet naar het kerkhof van opa.
Kleine broer, hoe denk je dat oma zich zal voelen als ze hoort dat we niet naar het graf van opa zijn gegaan?
Stilte.
(Oef.)

Veel vonken vandaag.
Maar geen vuurwerk.

Spannend

De herfstvakantie is traditiegetrouw spannend.
En dan heb ik het niet over Halloween of andere griezels.
Kleine broer heeft het in deze periode vaak moeilijk.
Tot over de helft geraakt zonder al te veel brokken.

Vandaag was echt spannend.
Samen met kleine broer naar de bioscoop.
Vooraf veel over gepraat.
Grote broer uit logeren.
Trailer van film bekeken.
Plaatsen niet in het midden.

Tijdens de film voelde ik zijn handen klam worden.
Eens terug buiten zag hij er uitgeput uit.
Thuis aangekomen wou hij niet van de fiets.
Een bui.
Ik laat hem alleen.
Na een tijdje kan ik naast hem gaan zitten.

Kleine broer vraagt om een schatkist te knutselen.
Voorspelbaarheid troef: we volgen de stappen die beschreven staan in het knutselboek.
Het eindresultaat staat vooraf vast.
Ik knutsel.
Kleine broer zit naast mij aan tafel.

De oven tuut.
We ruimen op.

Na het eten spelen we het wilde dieren spel op het toilet.

Slaap wel, mijn held.
Je was ook deze avond je drukte-beestjes te slim af.

Wachten

Ik begin aan dit bericht als ik zit te wachten op de twee broers.
Ondanks een wasrek droge was die vraagt om opgeplooid te worden.
Ondanks een wasmachine vol vuile was die vraagt om gewassen te worden.
Ondanks...
Zit ik te wachten.

Thuiskomen is altijd moeilijk voor kleine broer.
We spreken altijd vooraf af wat er dan verwacht wordt van hem.
Papa spreekt dit nu af in de auto.

Ik heb beter niets om handen.
Zodat ik kleine broer kan helpen bij dat wat van hem verwacht wordt.

Niets om handen.
En niet te veel in mijn hoofd.

Dus zit ik hier te wachten.

Voorraad

Kleine broer heeft onverwacht al twee dagen ongelukjes.
Zo geraak ik door mijn voorraad broekjes van spons.
Dus moet hij noodgedwongen een jeans aan.
Moeilijk.

En dan vraag ik me af.
Was het een goed idee om die lange broeken van spons te introduceren.

Toch denk ik het wel.

Dankzij die broeken is de overgang van kort naar lang vlekkeloos verlopen.
We hadden kleine broer ongetwijfeld ook weer kunnen laten wennen aan jeans dragen.
Wennen?
Aanleren om de extra prikkels/ irritatie van de jeans te verdragen.

Er zijn zoveel irritaties en prikkels die we niet kunnen wegnemen.
Waarbij we hem enkel kunnen leren om ze te verdragen.
Al dan niet doseerbaar.

Dan vind ik de broeken van spons nog altijd verdedigbaar.

Alleen jammer dat ik door mijn voorraad zat op een maandag.
Als de sponzen-broeken-winkels gesloten zijn.

Halloween

Director's cut

Als een volleerde regisseur waakt kleine broer erover dat niet van de vaste scenario's wordt afgeweken.

Zo ook met de douche.

Take 1.

Ik zet de douche aan.
Niet te warm.

Kleine broer gaat naar het toilet.
Onder de douche.

Ik laat hem even alleen.
Kom hem inzepen.

Ik laat hem even alleen.
Ik kondig aan dat hij nog even mag spelen onder de douche.

Kleine broer sluit de kraan.
Ik leg een handdoek klaar op het toilet.
Een tweede handdoek hou ik klaar.

Ben je klaar, mama?
Ligt alles klaar?

Hij opent de douchedeur.
Ik wikkel hem in de handdoek.
Zet hem op het toilet.
Droog kleine broer af.

Kleine broer gaat nog eens naar toilet.
En dan wacht hij op de trap op mij.

Klaar voor het volgende scenario.
Het bedritueel.

Kleine broer.
Hoofdrolspeler en regisseur.

Snoep

Voorstelling op school.
Op het einde worden er snoepjes in het publiek gegooid.
Kleine broer kan er geen vangen.

Ik haal hem af aan de klas.

Rode wangen.
Tranen in de ogen.
Mama, er werd snoep gegooid.
Ik had er geen.

Verdriet verbijten.
Hij wil niet getroost worden.

Grote ontzetting.

Het leven is niet altijd eerlijk.

230

Kleine broer vindt keuzes maken moeilijk.
Moeten beslissen bezorgt hem stress.
Wat kiezen?
Wat als hij iets kiest wat niet leuk is?
Of nog erger, iets wat niet lekker is.

Vaak lost hij dit op door het voorbeeld van grote broer te volgen.
Bijvoorbeeld op restaurant.

Op andere momenten lossen wij dit voor hem op.
Voorspelbaarheid.

De laatste maanden lazen we 's avonds kleine broer telkens 3 bladzijden voor uit de verhalenbundel van Pipi Langkous.
Geen keuzestress.
230 pagina's telt onze verhalenbundel.

Vanavond heb ik pagina 230 voorgelezen.
Voor de tweede keer al dit jaar.

Wat gaan we morgen lezen, kleine broer?
We beginnen gewoon opnieuw.

Voorspelbaarheid in het kwadraat hier.

Kunnen verliezen

Kunnen verliezen is niet iedereen gegund.

Kleine broer heeft hard geoefend.

Van boos worden als hij verliest en alles op de grond gooien.
Naar stoppen als hij zijn verlies voelt aankomen.
Of een tegenspeler die het verliezen aankondigt:
O, o kleine broer.
Daar komt een pestkaart.
Dat helpt.

Maar de beste strategie?

Altijd een ploeg vormen met de beste speler.
Maanden heeft kleine broer nooit alleen willen spelen.
Tot deze zomer.
Hij had de spelregels van elk spelletje onder de knie.
De voorspelbaarheid was groot genoeg.

Net als de potentiële kans op een overwinning.

Meisjesdingen

Alleen thuis met de jongens.
Ik ga in bad.

Grote broer duikt mee het bad in.
Kleine broer zit op een trapje ernaast.

En dan beginnen de meisjesdingen.

Kleine broer haalt de gezichtsscrub uit de kast.
Hij scrubt er zijn benen mee.
Grote broer neemt zijn voeten onder handen.

Dan besluiten ze dat het genoeg is met die meisjesdingen.

Ze laten het water lopen.
Spoelen het bad.
Nemen het badspeelgoed.
Laten het bad opnieuw vol lopen.
Monsters en helden veroveren onze badkamer.

Met een gezichtsmasker op, sla ik de chaos in bad gade.
Mijn gezicht kraakt.
Ik glimlach.

Uno

Kleine broer speelde deze vakantie wel 100 keer Uno.
Eerst nog de dieren versie.
Nadien de cijferversie.

Het verwonderde mij.
Een kind met autisme dat graag gezelschapsspelletjes speelde?

Maar eigenlijk is er niets zo voorspelbaar als een gezelschapsspel.
Alles verloopt volgens vooraf afgesproken regels.

Ofwel krijg je een kaart van dezelfde kleur.
Ofwel van hetzelfde cijfer.
Ofwel een kaart waar je voorlopig niets mee aan kan.
Ofwel een pestkaart waarmee je je buur de muren kan opjagen.
Ok die buur kan jou pesten.
Maar dankzij de verwisselkaart bij de cijfervariant, kan jij die ook terug pesten.

Het enige wat echt onvoorspelbaar is, is wie zal winnen.
Dus dat heeft enige oefening gevraagd.

Ach, als je verliest dan speel je gewoon nog een keer.
En zo komen we aan wel 100 keer hetzelfde spel.

Record

Vandaag was de siroop op in een half uur.
Record gevestigd.

Ziek

Kleine broer is ziek.
Gebeurt wel vaker.
Deze keer een longontsteking.
Met daarbij uitslag over heel zijn lichaam.

En net die combinatie bezorgt ons veel werk.

Kleine broer die als we hem in de zomer insmeren, meteen zich gaat afdrogen aan een handdoek.
Kleine broer smeren we nu 's morgens en 's avonds van kop tot teen in.

Kleine broer die niet tegen vreemde smaken kan.
Kleine broer moet nu siroop innemen.
Drie uur heeft hij er vandaag over gedaan om zijn siroop in te nemen.
Hij viel zelfs op mijn schoot in slaap.
Gelukkig maar één keer per dag siroop.

Soms kan het ook meezitten.

Moussaka

Ik schreef al eerder over ons vast weekmenu.

Omdat we het hier met drie wel gehad hebben met de taarten, maakten we zondag moussaka.
We betrokken beide broers.
Lieten hen tussendoor snoepen van de verschillende ingrediënten.
Toonden gisteren trots het eindresultaat.
Dit eten we morgen.

Tot zover ging alles vlot.

Tot ik deze avond de ovenschotel op tafel zet.

Kleine broer lustte de komkommers die erin zaten niet.
Dat het eigenlijk courgette was, wou hij niet horen.
En wat is dit? En wat is dat?
Waar is het vlees?

Hij kreeg geen hap door zijn keel.

Toch maar weer taart volgende week?

Computerspel

Kleine broer ziek.
Ik kruip met kleine broer in bed.
Val in slaap.
Word wakker om drie uur.
Geradbraakt.
Verlang al naar de avond.

Nog geen half uur later groot conflict met grote broer.
De moed zakt me in de schoenen.

Tot grote broer voorstelt zijn computerspel te spelen.
Met drie zitten we voor de computer.
Als er geen tijdsdruk is speelt grote broer.
Als het snel moet gaan, mag ik de toetsen bedienen.
En kleine broer zit op zijn kussen en voorziet ons van commentaar.

Gezelligheid troef hier, zo een computerspel.

Rust

Ik schreef gisteren over het gebruik van melatonine.
Gelukkig hebben we dit minder nodig.
Ik vroeg me af hoe dat komt.

Misschien begrijpen wij kleine broer beter?
En kleine broer zichzelf?
Als hij bijvoorbeeld vraagt om wilde dieren op te sommen.

Maar echt weten doe ik het niet.

Tot ik me vandaag na een aantal hectische uren realiseerde,
dat misschien het enige wat echt het verschil maakt onze ingesteldheid is.
Onze rust of onrust straalt ook af op kleine broer.

Grote verantwoordelijkheid.

Melatonine

Kleine broer zijn hoofd komt soms moeilijk tot rust.
Daarom zijn we een jaar geleden op advies van de neuroloog gestart met het gebruik van melatonine.
Werkt prima. Binnen het half uur ligt hij in slaap.

Ook best spannend aanvankelijk.
Kleine broer moet binnen het half uur in zijn bed liggen, anders is het effect voorbij.
Daarom krijgt kleine broer het medicijn in zijn bed, samen met een yoghurtje, voor zijn verhaal.

Dankzij de melatonine kunnen we met de twee broers op reis.
Kunnen we mee op weekend.
Kleine broer krijgt het medicijn.
En dan zetten we ons naast hem met een boek.
Hoe druk zijn hoofd ook is.
Na maximaal een half uur valt hij als een blok in slaap.

Alleen werkt de melatonine maar gedurende 4 tot 6 weken.
Dan heeft het geen effect meer en moeten we weer minstens 4 weken te zien overbruggen.
Dus moeten we er planmatig mee om gaan.

Om kleine broer zijn ritueel niet te moeten veranderen, eet hij die avonden ook een yoghurtje met een placebo erin.

Op een avond zegt kleine broer:
'Mama, je hebt je vergist.
Je hebt mij het alsof medicijn gegeven.'

Puzzel

Al weken proberen wij hier om een houten puzzel te maken.
6 vormen die in een houten vierkant moeten.
Gisteren steek ik grote broer onder de douche.
Kleine broer zegt rustig dat hij de puzzel heeft gemaakt.
Dan is het stil.

Waarom kan ik die puzzel maken, mama?

Maandagavond

Maandagavond speelt grote broer muziek.

Kleine broer heeft mama voor zich alleen.

Deze week vroeg hij om zijn cupcake te mogen versieren voor het dessert.

Hij hield het nog bescheiden ;)

Tovervinger

Deze avond samen met grote broer de wondere wereld van Roald Dahl betreed.

Hij drie bladzijden lezen en ik drie.

Wat een wereld gaat er voor ons open.

Herfst

Hoewel de zon scheen, haalde kleine broer zijn knutselkoffer naar beneden.

Kleine broer en ik gingen punniken.

Grote broer maakte zijn eerste armbandje.

De zomer lijkt echt gedaan in het hoofd van de twee jongens.

Domino meets knikkerbaan

Kleine broer houdt van domino spelen en ook van knikkerbanen.

Deze middag combineerden we beiden.

Franske

Als het aan grote broer ligt, kijken we vanaf nu elke zaterdagavond met z'n vieren tv.
Voor vanavond had hij nog iemand uitgenodigd.

Vuile was

Zaterdagmorgen, traditiegetrouw een bui waarmee de spanning van de week geventileerd kan worden.

Ook vandaag.

Conflict aan tafel.

Kleine broer moet naar de gang.

Hij weigert en het gedrag verergert.

Kleine broer, ik heb jou al vijf keer gevraagd om naar de gang te gaan.
Nu moet je naar je kamer gaan.

Die zin werkt als een rode lap op een stier.
Ik weet het.
Maar zijn kamer is de enige plaats waar hij een volledige reset kan doen.

De zin uitspreken is een ding. Hem waarmaken iets anders.

Dus begint het negeren.

Kleine broer totaal ontredderd.
Nood aan nabijheid maar tegelijk raakt hij van nabijheid alleen maar meer overprikkeld.
Dus negeren we en wachten we.

Maar als de vuile was door de keuken vliegt en een vuile onderbroek in de nek van grote broer dreigt te belanden.
Dan zet ik hem toch in de gang.

Al een paar meter dichter bij de kamer.

Halfvolle yoghurt

De papa en ik overlopen het boodschappenlijstje.

Grote broer: 

Liever geen halfvolle yoghurt.

Die is te snel op. 

Ode an die freude

Domino of zo

Kleine broer had een moeilijke start deze ochtend.
Geen enkel spel kon hem boeien.
Verveeld liep hij heen en weer.
Tot hij de domino-doos uit de kast haalde.
En alleen aan de slag ging.
Meer dan een jaar in zijn bezit.
Gekregen voor zijn verjaardag.
Er was een tijd dat hij niets anders maakte dan rijtjes.
Maar niet het voorbije jaar.
Ik had meer met de domino gespeeld dan hij.
Tot vandaag.

Buiig

Met de tweede schoolweek komen ook de buien.
Zaterdagmorgen trakteerde kleine broer ons er op een.
En ook deze avond barste er weer een los.

Kleine broer wordt dan heen en weer gesleurd tussen zijn verlangen naar nabijheid en het compleet overprikkeld zijn.
Hij is ondertussen ook zo een grote kleine broer geworden dat we hem niet meer veilig de trap kunnen opdragen naar zijn kamer.

Dus wachten we.
Herhalen we.
Negeren we zoveel als mogelijk is.
Herhalen we.

Ik verwacht dat je naar je kamer gaat.

En toen grote broer in bed lag.
Toen was kleine broer naar zijn kamer gegaan.
Kon hij rustig aan tafel komen zitten om te eten.
Had hij daar waar hij gespuwd had, opgekuist.
En de duplo die hij in de gang had rond gegooid, opgeruimd.

En dat allemaal met als enige hulp, mijn geduld.

Playmobil

Grote broer kan helemaal opgaan in de wondere wereld van Playmobil.
Kleine broer zoekt naarstig naar de sleutel die hem toegang kan geven tot deze wereld.
Tevergeefs.

De moeilijkheden starten al bij het opzetten van zijn kamp.
Ofwel heeft hij geen idee wat hij wil bouwen.
Ofwel heeft hij een idee in zijn hoofd maar kan hij het niet realiseren.
Maar ook dan heeft hij hulpbronnen.
Of hij vraagt aan grote broer of hij bij hem mag wonen.
Of hij bouwt na wat op de doos staat.
Of soms gaat het hier al fout.

En dan begint het spelen.
Hier heeft hij maar een hulpbron.
Vragen aan grote broer of hij hem een opdracht kan geven.
Lukt dat niet?
Dan kent kleine broer maar een spel: grote broer zijn kamp aanvallen...

Deze zomer vertelde ik kleine broer dat met playmobil spelen moeilijk is voor zijn hoofd.
Kleine broer erkende dit.

Maar de aantrekkingskracht van de wereld van playmobil is groot.
Die wereld waarin grote broer uren kan doorbrengen.

Dus sinds een paar dagen vraagt kleine broer weer of hij met playmobil mag spelen.
Ik zal niet aanvallen, mama.
Probeer maar, jongen.
En terwijl hij de trap op klimt naar boven, bewonder ik zijn moed.

Maar ik zet ook meteen de babyfoon aan.
Dan hoor ik wanneer het tijd wordt om te gaan bemiddelen.

De eerste schooldag

De eerste schooldag begon hier om 7 uur.

Vanuit zijn hoogslaper roept kleine broer dat hij niet uit bed wil en niet naar school wil.
Wat geeft hem zo veel stress dat hij meteen blokkeert?
Ik struim mijn geheugen af. Herinner flarden van gesprekken de voorbije dagen.
En gok.

Misschien beslist juf wel dat de derde kleuterklassers dit jaar niet moeten werken.
We weten niet wat juf zal beslissen.

Bingo.

Op naar de badkamer.
Kleren die hij tijdens de vakantie regelmatig droeg wachten hem op.
De spanning is zo groot dat hij geen jeans aan zijn lijfje kan verdragen.
Gelukkig lag er een zachte outfit in de kast.

Op naar de keuken.
Waar kleine broer geen hap door zijn keel krijgt.

Op naar school dan.
We nemen vlot afscheid van grote broer op de grote speelplaats.
Hij begint meteen te spelen.

Op naar de kleuterspeelplaats.
Verklede juffen.
Mama's en papa's die koffie drinken.
Kindjes die bellen blazen.

En kleine broer die gaat naar de gang.
Hangt zijn jas aan de kapstok.
Gaat zelf rustig onder de kapstok zitten.

Wat kan jij goed voor jezelf zorgen.

Babyfoon

Onze babyfoon beleeft een tweede jeugd.

Als de broers boven spelen en ik doe het huishouden in de keuken.
Dan luister ik mee.

Wordt het te druk boven, dan vraag ik:
Alles ok, jongens?
Ja, mama.

Of:
Kleine broer, ik hoor grote broer een grens aangeven.
Het is belangrijk dat je die respecteert.

Of, alles meteen laten vallen en naar boven rennen.

Alleen mag ik het geen babyfoon meer noemen van grote broer.
Het is een grote - foon.

Feest

Augustus is hier de maand van de zomerfeestjes.

We hebben er al twee achter de rug.

Telkens is het voor kleine broer een enorme drempel om naar het feest te gaan.
Grote broer en Papa gaan al naar het feest.
Kleine broer en ik wachten in de auto.

Het probleem is dat kleine broer geen exact beeld heeft in zijn hoofd van de mensen die al op het feest zijn.

Vandaag proberen wij daarom de eerste te zijn op het feest.

Wij gaan meehelpen om de tafels en stoelen klaar te zetten.

Kleine broer heeft er zin in.

Kletsen

Kleine broer deze avond helemaal overstuur.

Hij mocht nog niet proeven van de cake.

Heen en weer geren in de keuken.

Met de borstel in de aanslag.

De lade van de vaatwas eruit.

Tot ik vond dat het niet meer kon en hij naar zijn kamer moest.

Kleine broer naar de gang waar hij op de trap begint te huilen.

Kom ik dichter dan brult hij dat ik hem aub moet gerust laten.

Hij verstopt zich in de living achter de zetel.

Ik stop grote broer in bed.

Na 10 minuten komt kleine broer erbij.

Hij onderhandelt nog wat.

Maar kruipt flink in bed in zijn kamer.

Ik vraag hem naar wat hem zo overstuur maakte.

Het zat in mijn hoofd dat ik cake mocht eten.

Hoe zouden we je hoofdje dan kunnen helpen?

Ik vond het goed dat je begon te huilen.

Zo kan de spanning uit je lijfje.

Waarop kleine broer zegt:

Ik zou nu stoppen met kletsen.

Anders verliezen we te veel tijd.

Slaapwel schat.

Tandenfee

Grote broer heeft ondertussen al 3 uitgevallen melktanden verzameld.
Hij legt ze klaar voor de tandenfee naast zijn bed.

Samen met een briefje:

dag tandenfee
bestaa jij egt
gesreeven door mij

Ik ga naar beneden.
Dan hoor ik grote broer.
Broer, ik ben bang als de tandenfee in mijn kamer zou komen.
Mag ik de tanden in jouw kamer leggen?

OK, zegt kleine broer.

Spons

Kleine broer is onder de indruk van wat er allemaal aan de riem hangt van de ruitenwasser:
Hij heeft veel aan zijn riem.

De ruitenwasser lacht en zegt:
En soms heb ik ook veel aan mijn hoofd.

Kleine broer zwijgt.

Vijf minuten later:
Legt de ruitenwasser dan de spons op zijn hoofd?

Boeken

Elke avond leest grote broer in bed drie blaadjes zelf.

Sinds we de boekjes van de kippetjes ontdekt hebben, met veel enthousiasme.

En kijk.

Deze avond wou hij blijven doorlezen.

Ook al was het tijd om te gaan slapen.

Vingers kruisen.

Heeft grote broer de leesmicrobe te pakken? 

Kung Fu Panda

Ik ken niets van Kung Fu Panda. 
Grote broer en kleine broer wel.

Dit weekend familiefeest.
Kleine broer druk in de weer.
Ik roep hem even bij mij.
Vertel hem dat hij druk is.

Ok, zegt hij.
Innerlijke vrede, mama.

Een nieuwe outfit voor kleine broer

Ik schreef al eerder dat we zorgzaam omgaan met kleren voor kleine broer.

Vandaag een nieuwe outfit gevonden voor kleine broer die voldoet aan al zijn eisen.

Lange broek van zachte sponsstof.

Zacht zelf gekozen truitje dat hij eerst uitvoerig heeft betast in de winkel.

Deze avond nog eens gepast.

En goedgekeurd.

Hij wou er mee gaan slapen.

Deze ochtend

Kleine broer aan tafel:
"Mama houdt zich niet aan de afspraken.
Stop haar in de kerker!"

Soms voel ik mij in een film.

Dilemma

Kleine broer staat onder de douche.

Grote broer speelt boven piano. 

Als kleine broer piano speelt, lees ik hem 5 blaadjes voor in bed. 

Standaard lezen we er 3 voor.

Klinkt aanlokkelijk.

Maar dan realiseert hij zich dat als hij piano speelt, grote broer nog even kan spelen.

En dan heeft grote broer meer gespeeld vandaag dan hij.

Dilemma.

Dan beslist hij om toch piano te spelen. 

Regenweer

Broot

Grote broer had deze morgen genoeg van de havermoutpap.
Kwam hij met dit pamflet de badkamer binnen gewandeld.

Taart

Kleine broer heeft autisme.
Dit betekent dat hij de wereld anders waarneemt.
Prikkels anders verwerkt.
Leven met autisme in een niet-autistische wereld is vermoeiend.

Wij maken ons leven soms wat meer autistisch.
Of we verhogen de voorspelbaarheid.
Of verlagen de prikkels.
Bijvoorbeeld met het eten.
Maandag en dinsdag eten we altijd broccoli taart.
Woensdag lasagne.
Donderdag aardappelen, groenten en vlees.
Vrijdag restjes.
Tijdens het weekend is er wel ruimte in kleine broer zijn hoofd voor variatie.

Dit al ongeveer sinds november 2013.
1 November 2014 hebben we er dus bijna 52 broccoli taarten opzitten.
Als het aan grote broer ligt, tijd voor een andere groententaart.

Alsof

Kleine broer en grote broer maken een dino museum.
Kleine broer vraagt aan grote broer.
Waarom mogen wij niet alsof spelen?
Omdat andere kinderen die komen spelen het dan zullen geloven, aldus grote broer.
Er zijn nu toch geen andere kinderen?
Neen, maar we laten het museum lang staan, zegt grote broer.
Ok, zegt kleine broer.

Cijfer uno

Kleine broer heeft cijfer uno leren spelen.
Wij gingen nog een spelletje spelen.
Maar grote broer moest al in de douche.
Dus had hij nog een pyjama nodig.
Kleine broer mocht van mij alvast een kaart leggen in mijn plaats.
En nog een kaart.
Ondertussen loop ik heen en weer.
En nog een kaart.
Dan komt kleine broer naar mij toe.
Mama, jij hebt een plannetje.
Jij wil eerst een wisselkaart leggen en dan een pestkaart? Is dat jouw plannetje, mama?
Ik had al lang niet meer naar mijn kaarten gekeken.
Aarzel even.
Zeg dan dat het inderdaad mijn plannetje is.
Kleine broer keert terug naar de tafel. Grote broer gelooft niet dat het echt mijn plannetje is.
Vijf minuten later ga ik bij kleine broer aan tafel zitten.
Hij kijkt beteuterd.
Want ik ben gewonnen.

Haar op de rug

Grote broer aan tafel.

Vriendje x heeft haar op zijn rug.
En nichtje y ook.
X en y geloven in God.
Hebben alle mensen die in God geloven haar op hun rug?

Meer of minder?

Soms vragen mensen ons of we niet bang zijn dat we door onze aanpak kleine broer zijn handicap erger maken?

Ik denk het niet.
We proberen door deze aanpak rust te brengen in zijn hoofd.
Zo komt er ruimte vrij.
En energie.
Om de vele uitdagingen die het leven in een niet-autistische wereld van hem vergen, aan te kunnen.
Zo vermindert het aantal kortsluitingen in zijn hoofd.

Het vraagt wel meer van ons?
Maar minder buien betekent zowel voor kleine broer als voor ons winst.

Nog 27 vragen...

Wij proberen te luisteren naar kleine broer.
Hij weet vaak het beste wat goed voor hem is.
En hij vertelt het ons ook.

Ook deze avond was het weer raak.
Avondritueel was afgerond.
Voor ik uit zijn bed stap vraagt kleine broer om nog het wilde dieren spel te spelen.
Ik zeg hier nu geen zin in te hebben.
Wens hem welterusten.
En verlaat zijn kamer.

En dan begon het.
Uit bed komen. Nog 27 vragen....

Kleine broer had mij verteld dat hij nog niet voldoende tot rust was gekomen.
Hij stelde zelf een manier voor om alsnog tot rust te komen.
Maar ik vergat te luisteren.

Ben nu al aan het oefenen welke dieren ik morgenavond ga opsommen.

Wilde dieren spel

Kleine broer op het toilet.

Hij roept één van ons bij hem.

Voor het wilde dieren spel.

Om de beurt sommen we dan een wild dier op. 

Zijn alle wilde dieren die we kennen genoemd, dan beginnen we opnieuw.

Als kleine broer zijn hoofd tot rust wil laten komen, vraagt hij om dit spel.

Soms ook in bed. 

Of als we aan het wachten zijn.

Heel soms laat hij ook toe om het te spelen op ons initiatief. 

Leeuw.

Tijger.

Jaguar.

Nijlpaard.

...

Babar en badou

Kleine broer en ik liggen in bed.

We praten over drukte in het hoofd.

Over rustig in- en uitademen.

Over tot rust komen.

Kleine broer snapt het helemaal. 

Net zoals Babar tegen Badou zegt.

En hij toont helemaal hoe het moet.

Wat weet jij veel, jongen. 

Donkerblauw t-shirt

Kleine broer krijgt elke dag een storm aan prikkels te verwerken. 

Daarom luisteren we.

We proberen te horen welke prikkels er te veel aan zijn.

Van sommige kan kleine broer dit prima aangeven.

Sommige prikkels zijn niet te reduceren.

Andere wel. 

Daar gaan wij mee aan de slag.

Zo had kleine broer het 's ochtend soms moeilijk met de kleren die hij aan moest.

Op moeilijke dagen was dit vaak de aanleiding voor de eerste bui van de dag.

1 t-shirt en 1 trui vond hij wel ok.

Twee maand droeg hij elke dag die trui met dat t-shirt.

Elke avond werd de trui gewassen.

Vijf dezelfde t-shirts had ik er in voorraad.

Eens het warmer werd, kon de trui weg en bleef enkel het t shirt.

En dan was het wachten geblazen.

Tot kleine broer klaar was om een ander t-shirt te dragen.

Lang genoeg wachten.

Af en toe proberen of een ander t-shirt kan.

En in moeilijke tijden leggen we weer standaard een donkerblauw t-shirt klaar.

Gelukkig koos hij geen roos t-shirt. 

Krokusvakantie

Papa ging twee dagen gaan stappen.
Wij keken naar de omloop het volk.
Wij fietsten naar de Blaarmeersen en bouwden het eerste zandkasteel 2014.
Wij gingen naar de Dino tentoonstelling in Antwerpen en aten nadien onze boterhammen op in de zoo.
Wij stepten naar de Delhaize en bakten koekjes.
Wij bakten ook pizza met de vriendjes.
Fietsten naar de grote speelgoedwinkel.
Met oma en tante K naar Aquatopia.
Een nachtje gaan logeren bij oma en opa.
Naar verjaardagsfeestjes gegaan.
En voor het eerst gaan zwemmen.
Om dan af te sluiten met een gezellig samenzijn in de tuin van oma en opa.