Hoge Rielen

Familieweekend.

Zondagmorgen.

4 generaties gaan samen wandelen.

Rechts op een heuvel brult kleine broer.

Ik wil een honingkoek als tien uur!
Het is te druk binnen!
Ik wil een honingkoek...

Knallen

7 uur 's ochtends.
De twee broers klaarwakker.
Drie filmpjes kijken.
Ik word meer dan twee uur later wakker.

De twee broers hebben cornflakes genomen en zitten rustig nog tv te kijken.

Gezellig?

Zodra ze stoppen met films kijken is het duidelijk.

Hiervan krijgt kleine broer pas echt een vol hoofd.

De bui knalt eruit.

Schuiven vliegen open.
Speeksel door de lucht.
Decibels.

Gelukkig dat ik uitgeslapen ben.

Dorst?

Kleine broer, het is belangrijk dat je voldoende drinkt.
Maar ik heb geen dorst, mama.
Ik eet toch ook enkel als ik honger heb.

Kunst

Kleine broer heeft kunstproject.

Mama, weet jij wat ze vroeger het meest schilderden?

Blote madammen.

Dikke blote madammen! 

Ijskastmoeder?

Kleine broer is ziek.
Hij heeft pijn.

Ik mag enkel naast hem zitten.

Niet aanraken.
Niets vragen.
Niets zeggen.

Gewoon zitten.

Toverspreuken

Flink zijn jongen.
Niet druk doen.
Zorg goed voor je drukte beestjes.
Praat als er een probleem is.

Het lijken bijna toverspreuken.
Spreuken die kleine broer moeten beschermen dat het soms wel eens fout gaat.

Dwaas van mezelf.
Want soms gaat het natuurlijk fout.
Niet omdat kleine broer was vergeten dat hij flink moest zijn.
Of zorgen voor zijn drukte beestjes.
Neen.

Het gaat fout omdat flink zijn even niet meer lukt.

Loopspelletjes

En kleine broer?
Ben je blij dat je morgen terug naar school kan?

Ja. Maar ik hoop dat het geen turnen is.
Dan doen we loopspelletjes.
En ik weet nooit welke kant we moeten uitlopen.

Kan je dat niet vragen aan de meester?

Ja, maar dan is de wedstrijd meestal al begonnen.

Halloween

Kleine broer was in Halloweenstemming dit jaar.

Wordt hij wakker met een bloedneus.
Vindt hij dat perfect voor Halloween.

Pak ik kleine broer na een wandeling op mijn arm.
Mama, ze zien mijn billen.
Geeft niet jongen. Het is donker.
Toch wel mama.
Ik heb fluo billen.

Ergens in het midden

Deze morgen zat kleine broer al een kwartier in de gang.
Afgaand op het lawaai was er weinig rust in zicht.
En grote broer wou absoluut naar boven.
Door die gang natuurlijk.
Dus stelde ik kleine broer voor om in zijn kamer te gaan spelen.
Tot rust komen.
Grote broer lezen in zijn kamer.
En ik ergens tussen de twee.

Links worden de auto's op een rij gezet.
Rechts hoor ik af en toe een blad omgeslagen worden.
En in het midden schrijf ik deze blog.

Brulgeluiden

Kleine broer stormt door het leven tegenwoordig.
Het ene moment zit hij rustig te kleuren.
Het andere springt hij van zijn stoel.
Rent door de keuken.
Maakt ondertussen allerhande brulgeluiden.
Jaagt grote broer de stuipen op het lijf.
Die het op een gillen zet.

Komt kleine broer terug op zijn stoel zitten.
Ik kan grote broer ook alles doen geloven.

Leren fietsen

Kleine broer leert fietsen in het verkeer.

Grote broer pakt ondertussen uit met zijn kunstjes.
Kijk mama. Zonder handen.
Kijk mama. Ik slip.
Kijk mama.

Kleine broer houdt zijn stuur met twee handen stevig vast.
Een en al concentratie in stilte.
Tot opeens.

Kijk mama. Ik kan fietsen met mijn ogen toe.

Tandenfee

Grote broer bracht het verhaaltje van de tandenfee mee naar huis van school.
Hij legde elke keer zijn tand onder zijn kussen.
Drie jaar geloofde hij erin.

Vandaag sneuvelde het verhaal van de tandenfee onder een bombardement van vragen.
Wat? Hoe? Waarom? Wat als?
Nog geen uur nadat kleine broer zijn eerste tand was verloren sneuvelde het verhaal.

RIP, lieve tandenfee.

Grenzen

Mensen die ons van nabij kleine broer zien opvoeden.

Er zijn er die soms hun twijfels hebben bij onze aanpak.

Kleine broer zijn grenzen respecteren?

Moet je hem niet juist leren om zijn grenzen te verleggen?

Wij weten met z'n allen niet hoe vaak hij die verlegt.

Dus als kleine broer zegt.
Hoofd te druk. Ik zie dat niet zitten.

Dan geloof ik hem.

Dan geloof ik dat hij geen energie heeft.

Om deze grens nu te verleggen.

De ervaring leert mij dat als kleine broer weet dat de grens gerespecteerd wordt.

Het soms lijkt alsof er energie vrijkomt.

Hij hoeft geen energie meer te investeren in het bewaken van de grens.

En soms krijg je dan dit.

Maar let op.
Wie dit als een strategie wil gebruiken.
Is er vaak aan voor de moeite. 

De eerste schooldagen

Schooldag 1 en 2 gingen vlot.
Schooldag 3 en 4 vond juf kleine broer heel druk.
De moed zinkt deze mama in de schoenen.
Daar gaan we...
Wat had ik dan gehoopt?
Dat alles vlekkeloos zou verlopen?
Misschien wel.

Schooldag 5 en 6 was kleine broer thuis wegens ziekte.
Schooldag 7. Kleine broer start terug op school.
Had ik niet meer moeten doen?
Juf picto's adviseren?
Juf dit? Juf dat?

Neen. Ik denk het niet.
Kleine broer en juf hebben vooral tijd nodig.
Tijd om elkaar te leren kennen.
Tijd om elkaar te aanvaarden.
Kleine broer heeft geen juf met picto's nodig.
Kleine broer heeft een juf nodig die hem in zijn hart sluit.

De eerste schooldag

Kleine broer zag het zitten.
Die eerste schooldag.

Tot grote broer 's nachts ziek werd.

En kleine broer alleen naar school trok.

Dapper!

De laatste vakantiedag

Grote broer sloft de trap op.
Ik wil morgen niet naar school, mama.

Maar het gaat een leuke dag worden, hoor.
Zegt kleine broer.

Een beetje minder schoolstress

Kleine broer heeft 1 september stress.

Dus vroegen we nieuwe juf of we eens konden langskomen in de klas.

Kleine broer, met de armen gekruist.

Opkijken naar de juf.

Terug thuis is het stil.

De volgende morgen zegt hij dat hij nog stress heeft.

Heb je nog evenveel stress, kleine broer? 

Een beetje minder. 

Uitdagen en uitdaging

Als uitdagen omschreven zou kunnen worden.

Gedrag stellen waardoor de ander quasi niet anders kan dan reageren.

Zoals binnen 10 minuten:

Grote broer die onder de douche staat opsluiten in een donkere badkamer.

Over een gedweilde vloer lopen.

Met de plantenspuit tekeer gaan.

Kleine broer, ik zie dat je druk bent.

Nu heb je veel dingen gedaan die niet flink waren.

Mama, dat weet ik ook wel.

Ik ben niet dom.

En weet jij dan ook, kleine broer.

Wat we de volgende keer kunnen doen?

Als jij voelt dat je druk wordt.

Zodat je geen stoute dingen doet?

Dat weet ik niet, mama.

OK, dan is dat vinden de uitdaging.

Feest 2015

Familiefeesten. We hebben er jaarlijks 3 in augustus.

Elke keer opnieuw veel stress voor kleine broer.

Vorig jaar.

Ook dit jaar.

Hij liet een aan hem voorbijgaan wegens te veel drukte in zijn hoofd.

Gisteren zag hij ook niet zitten.

Tot papa en grote broer op het punt stonden te vertrekken.

Ik ga toch mee. 

Nieuw nieuw nieuw

Twee jaar zat kleine broer bij dezelfde juf.
Nu gaat hij naar een nieuwe juf in een nieuwe klas.
Veel nieuw dus.
Te veel.

Het stormt in kleine broer zijn hoofd.
En in zijn hart.

Goede momenten wisselen af met slechte.
Goede dagen wisselen af met slechte.

Ga je mee naar de rommelmarkt?
Nee mama.
Het is te druk in mijn hoofd.
Nog maar een week en dan start de school.

Zwijgen

Na vier moeilijke dagen kon kleine broer deze avond nog eens rustig gaan slapen.
Alles ging moeilijk de voorbije dagen: tanden poetsen, douchen, samenleven met grote broer, ...
Na het middageten nog een moeilijk moment.
Maar dan een middag heerlijk gespeeld.
Moe gespeeld.

Mama, ga jij deze avond doen wat ik zeg? Anders word ik misschien druk?
OK, jongen. Als het flinke dingen zijn.

Wil je dan nu zwijgen, mama?

Werkboek

Kleine broer kreeg een werkboekjes cadeau.
Maar hij is boos.

Mama, iemand heeft achteraan  al in mijn boekje geschreven!
Kijk!

Dat zijn de oplossingen, jongen.

Knikkerwinkel

Grote broer baat een knikkerbaanwinkel uit.

Kleine broer is zijn klant.

Grote broer maant kleine broer aan om snel iets te kopen.

Straks is het uitverkocht.

Dat kan toch niet, zegt kleine broer.

Er zijn geen andere klanten.

Grote broer kan doen alsof nog iemand anders in zijn winkeltje komt kopen, leg ik uit.

Dat vindt kleine broer niet eerlijk. 

Zomerimpressies 2

4 avonden op rij gaat kleine broer met veel tumult slapen.

Elke confrontatie met een grens lokt heel wat drukte uit.

De kleinste wijziging aan het programma is te veel.

En alles is hevig.

Tijd om kleine broer zijn energiepeil op te krikken.

De stad feest.

Wij blijven thuis.

De zon schijnt.

Wij sorteren lego.

Ideaal bbq weer.

De twee broers liggen om 18u30 in bed.

Zonder grote bui.

De stad feest nog steeds.

Wij spelen in een bijna lege speelstraat. 

Een prachtige zomeravond.

Om 18u30 lezen wij hoe Dorothy uit het Land van Oz vertrekt.

Ik lig naast kleine broer.

Wacht tot hij in slaap ligt.

Kleine broers laatste woorden voor hij in slaap valt deze avond.

Voel je hoe ik mijn best doe, mama?

Zomerimpressies

Vakantiegevoel?

Vakantiegevoel.
Ook als ik moet werken.
Zo elke dag iets doen.
Iets wat we niet doen als het school is.

Boterhammen in het park bijvoorbeeld.
In plaats van boterhammen aan tafel.

Maar de twee broers hebben ook voldoende rust nodig.
Versta. Om 18u30 in bed.

Iets doen als je thuis komt van het werk.
En om 18u30 in bed liggen.
Moeilijk te combineren.
Want alle rituelen moeten gerespecteerd blijven.

Vandaag klokten we af op 19u30.

Vakantiechecklist

Morgen de eerste dag van de vakantie.

Het dagschema is klaar.
De ochtendspits neem ik voor mijn rekening.
Om 9u komt dan de babysit.
Om 12u neem ik het weer over.
Juist nog  de instructies voor de babysit op papier zetten.

Wij zijn er klaar voor.

1, 2, 3

Kleine broer, help jij nu even mee?
Dan is de tafel op 1-2-3 afgeruimd.

Kleine broer boos.
Niet waar, mama! Jij liegt.
Kijk.
1-2-3.
De tafel is nog steeds niet afgeruimd.

4 uurtje

Heel zelden vergeten wij weleens om een 4-uurtje te eten.

Dan kan kleine broer niet beginnen aan zijn avondeten.

Een 4-uurtje bestaat hier uit fruit en zoet.

Dat allemaal opeten vraagt tijd.

Veel tijd als ondertussen het avondeten staat koud te worden.

Ik smelt daarom een tabletje chocolade in microgolf.

Snijd een banaan in stukjes.

Kleine broer dopt ze in de gesmolten chocolade.

Fruit en zoet.

Nu kan hij beginnen aan het avondeten.
Smakelijk jongen. 

Brandalarm

Van sommige dingen weet ik dat ze kleine broer overstuur maken.
Een grote broer die gilt bijvoorbeeld.
Van andere dingen zou ik het verwachten.
Maar blijft kleine broer er stoïcijns bij.

Het brandalarm gaat af.
Ik trek naar boven om te kijken wat er aan de hand is.
Grote broer is bang dat er mij iets zal overkomen.
Ik hoor hem tot boven roepen.

En kleine broer?
Die speelt rustig verder.

Mat - tam

Elke bezoeker hier krijgt van grote broer dezelfde mopjes gepresenteerd.
'Wat is een mat als je hem omdraait?'
Waarop kleine broer vanavond roept.
Kalm.

Gezocht: de kleine wijzer

19u40
Paniek bij kleine broer.
Waar is de kleine wijzer?
Onder de grote wijzer.  Je zal hem snel weer zien.
Ok dan.
Slaapwel.

Schaamte

Kleine broer hangt in de gordijnen van de woonkamer.

Ik maak me boos.

Zeg dat hij zich moet schamen.

Kleine broer rent weg.

Hij verstopt zich.

Wat doe je nu? 

Je zegt dat ik mij moet schamen.

Dus verstop ik mij. 

Moederdag

Zaterdag werd de spanning voor moederdag kleine broer te veel.
We improviseerden een moederdagfeest op zaterdagavond.
We staken de vuurkorf aan.
Legden mais, stokbrood en marshmallows op de rooster.
Versjes en cadeautjes werden afgegeven.
De papa trakteerde mij op een warme baileys chocomelk.
Kleine broer keek gefascineerd naar de vlammen.
Grote broer lag gewikkeld in dekens te kijken naar de lucht.

En deze morgen, kropen beide broers bij ons in bed.
De geur van verbrand hout nog in hun haren.
Een herinnering aan een fijne avond.

Donderwolk

Er zo zijn dagen dat je plots midden in een bui belandt.

Maar er zijn er ook dat je de donderwolk ziet hangen.

Thuiskomen van school.

Terwijl ik de sleutel neem, vliegen ze elkaar bijna in de haren.

Binnen zegt kleine broer dat hij moe is.

Niets gaat nog.

Geen energie om schoenen weg te zetten.

Om jas weg te hangen.

Om brooddoos leeg te maken.

Net dan wil kleine broer playmobil spelen.

Altijd moeilijk.

Kleine broer, je zegt dat je moe bent.

Je hoofd lijkt vol te zitten.

Ik denk dat playmobil nu geen goed idee is.

Geen energie om te luisteren naar goede raad.

Dus zet ik mij naast de twee broers.

Loop tussen hen en de keuken om het eten opgewarmd te krijgen.

En dan geeft kleine broer het op.

Klimt op mijn schoot.

Komt hangen.

Ik pak hem op en breng hem naar de tafel.

Nu nog de douche.

En gaan slapen.

Vergeten

Kleine broer komt thuis van school.
Een cadeautje in zijn hand.
Een versje in zijn hoofd.
En stress in zijn hart.

Want het cadeautje is breekbaar.
En vooral een verrassing.
Net als het versje.

Dat allemaal moeten geheim houden.
Het is te veel voor kleine broer.

Kleine broer, misschien kan je mij vertellen wat in je pakje zit?
Misschien kan je even je versje zeggen?
En dan vergeet ik het allemaal?
Dan is het zondag een verrassing voor mij?

Ok.
We hebben dit nog al gedaan.
Kleine broer vertelt en beschrijft.
De rust keert terug.

5 minuten

Er zijn zo van die momenten.
Eerst is alles rustig.
En het volgende moment staat de boel op zijn kop.

De twee broers hangen rond in de tuin.
Ik wil op de ladder. Neen ik.
OK, doe jij maar. Ik doe iets anders.
Nee, ik wil ook wat jij doet.
Nee, die springbal is van mij.

Bal afgepakt.
Bal tegen grote broer gegooid.
Brullen. (Grote broer)
Kleine broer moet naar de gang.
Wil niet.
Gaat lopen.
Botst tegen de tafel. Schrikt. Loopt naar buiten en klimt op de ladder.
Brullen. (Grote broer)
Huilen en niet getroost willen worden. (Kleine broer)
Harder huilen. (Kleine broer heeft in zijn broek geplast.)
Nog harder huilen. Nu is de ladder vuil. (Kleine broer)

Jongens, zo kan het niet verder.
Zolang jullie geen afspraken kunnen maken, spelen we niet op de ladder.
Harder brullen. (Grote broer.)

En dat op nog geen vijf minuten.

Experiment

Schreef ik in augustus dat het tijd werd voor een andere groententaart?
Tot vorige week aten we nog steeds op maandag en dinsdag groententaart met brocolli.

Woensdag werd het grote broer te veel.
Dat vaste weekmenu.

Hij ging eens een weekmenu voorstellen.
Ik luister.
Ik kijk ondertussen naar kleine broer.
Geen protest tegen de plannen van grote broer.
Samen komen ze tot een menu dat ook mijn goedkeuring wegdraagt.

Eten we dan vanaf nu altijd op maandag balletjes in tomatensaus?
Dan toch liever brocollitaart?

Watertemperatuur

Kleine broer is heel gevoelig voor de temperatuur van water.
Badwater van 37° vond hij veel te warm.

Grote broer en kleine broer konden lange tijd amper samen in bad.
Wat voor de ene te warm was, was voor de andere te koud.

Of als wij samen met kleine broer in bad gingen.
Ontspannend vonden wij het niet.
Dat kille water.

Eigenlijk was ik dat vergeten.

Tot onze douchekraan het begaf.
Een thermostatische kraan.

Als voorlopige  oplossing staat er een gewone kraan op.
Ja, zo een kraan waarbij de temperatuur van het water wisselt....

Indrukwekkend

Ik schreef al eerder hoe kleine broer weet aan te geven wanneer hij nood heeft aan een rustig dagje.

Vandaag vroeg kleine broer niet alleen om een rustig dagje. Hij besloot zelfs geen minigolf te gaan spelen.

Hoe hard hij er ook naar uitkeek.

Ging gewoon wat aanrommelen in zijn kamer.

Indrukwekkend die zelfkennis van kleine broer.

Net als gaan eten in de Ikea.

Waar kleine broer zegt dat het voor zijn hoofdje belangrijk is de dingen te doen zoals we ze altijd doen.

Heel af en toe vermoed ik dat kleine broer 'zijn hoofdje' en zelfkennis gebruikt.

'Ik voel dat het voor mijn hoofdje belangrijk is om een snoepje te krijgen.'

Zeg dan maar tegen je hoofdje dat het dat zal moeten aanpassen.

Droog

Ik smeer grote broer na de douche in.

Zijn huid is droog.

Hij geniet van die korte massage.

Even later komt kleine broer uit de badkamer.

Is jouw huid ook droog?

Ik voel geen nat meer, mama.

Keuzes maken

Vrijdagavond.

Kleine broer vraagt om een dagje rust thuis.

Dilemma.

Kleine broer zeurt al lang om sportschoenen.
Ik beloofde hier tijdens de paasvakantie werk van te maken.
Nog een dag dus.

Als kleine broer volgende week terug aan de sportschoenen denkt.
En vaststelt dat ik mij niet aan de afspraak heb gehouden.
Dan ...

Maar als kleine broer vraagt om een dag rust ...

Dilemma.

Aan het ontbijt leg ik de broers het dilemma voor.
Beide broers enthousiast over de schoenen.
De jas nemen ze erbij.
Wat volgt duurt veel langer dan verwacht.
Maar verloopt vlot.

Terug huiswaarts zegt kleine broer plots echt het horloge nodig te hebben.
Om tijdens het avondritueel een half uur nodig te hebben om uit de douche te komen.
Compleet overstuur.

Tot zover al mijn inspanningen om kleine broer tot rust te laten komen?
Volgende keer online shoppen?
Of meer spreiden tijdens de vakantie?

Kleine broer krijgt een extra lang verhaal en een massage.

Hij valt rustig in slaap.

Bij mij blijft er iets knagen...

Rust

Weekendje weg.
Maandagmorgen.
Prachtig weer.
Kleine broer kruipt bij ons in bed.

Straks zwemmen kleine broer?

Vandaag wil mijn hoofd een rustig dagje thuis.

De papa en ik kijken elkaar aan.
Onder de indruk van hoe kleine broer zijn grenzen kan aangeven.

Polshorloge

De voorbije weken vroeg kleine broer vaak om een polshorloge.
Hoopte hij zo vat te krijgen op de wereld rondom hem?
Ik weet het niet.

Ik beloofde hem samen een te gaan kopen in de paasvakantie.
Ondertussen zijn we donderdag.
Kleine broer vraagt niet meer naar een horloge.

Komt er eindelijk wat rust in zijn hoofd?
Krijgt hij terug vat op de tijd?
Ik weet het niet.

Ik laat het.
De vakantie duurt nog even.
Nog even de tijd de tijd laten.
Als dat geen vakantie is?

Bui voor de zwemles

De zwemjuf wacht.

En wacht.

Grote broer gaat uiteindelijk als eerste zwemmen.

Je had mijn hoofd toch nog meer tijd kunnen geven, mama!

En nu moet mijn hoofd zich nog eens aanpassen.
Want nu ga ik maar als tweede zwemmen, mama!

Dat is waar, kleine broer.
En ik wacht.
Tot alle spanning eruit is.

En dan lost kleine broer dapper grote broer af.

Afspraken met jezelf

Kleine broer in de winkelkar. 

Honger.

Eet broodkorsten.

Zegt dan dat dit zijn laatste is.

Spanning.

Kleine broer heeft nog honger.

'Maar ik mag geen brood meer eten.

Want aan afspraken moet je je houden.'

Spanning.

'Kleine broer, je hebt die afspraak met jezelf gemaakt.

Als je een afspraak maakt, moet je rekening houden met wie je die afspraak maakte.

Misschien kan je de afspraak aanpassen?'

Afleiding

Er hangt spanning in de lucht.

Kleine broer stelt een vraag.
Ik weet dat het antwoord hem niet vrolijker zal maken.
Dus ik probeer hem af te leiden.
Negeer zijn vraag en begin over iets anders.

Neen mama, de regel is dat je afmaakt waar je aan begint.
We maken nu eerst dit gesprek af.

Tot zover het afleiden...

Zwemles

Zwemles.

Kleine broer gaat via het trapje het water in.

Hij stopt.

Krimpt in elkaar.

Wat juf ook probeert.

Kleine broer huilt.

Juf probeert het kleine bad.

Dat gaat even.

En ook dan blokkeert hij weer.

In de kleedkamer zit hij een kwartier op de schoot.

Een wondje deed pijn in het water.

Feestje

De meeste kennen we ondertussen.
Maar af en toe krijgt kleine broer een uitnodiging voor een feestje bij een kindje wiens ouders we niet kennen.

Dank je wel voor de uitnodiging.
Kleine broer wil graag komen.
Maar kleine broer heeft autisme.
Hij wil daarom graag een aantal dingen vooraf weten.

Wie zal allemaal aanwezig zijn?
Hoe noemen de volwassenen die voor de kinderen zullen zorgen?
Waar is jullie toilet?
Wat gaan jullie eten?
Wat gaan jullie spelen?
Wanneer worden de cadeaus open gedaan?
Mocht hij nog een vraag hebben, mag ik dan nog even bellen?

Survival kit

Hoe overleef je de dagen na een dag met vier buien?

Met een getekende daglijn.
Met samen knutselen.
Met kleine broer geen moment alleen te laten.

Vier buien

Vier buien vandaag.
De laatste zinderde nog na tijdens zijn doucheritueel.
Bij ons beiden.

Kleine broer kruipt na de douche op mijn schoot.
'Wat een dag, jongen.'
'De juffen op school geloven mij niet meer.'
Wat volgt is een gesprek over een vriendje dat dit zegt.
'En daar zat mijn hoofd vol mee.'

Zou het echt dat zijn?
Een overvol hoofd van school dat voor vier buien zorgt?

Douche

Grote broer gaat altij als eerste onder de douche.
En dan kleine broer.

Ook deze avond zegt kleine broer dat eerst grote broer onder de douche moet gaan.

Alleen is grote broer niet thuis.
Hij is een week op bosklas.

Opsteker

Donderdagavond  was moeilijk.
Zaterdagavond hadden we een stevig conflict met kleine broer.
Zondagochtend twee conflicten.
Deze ochtend een conflict.

Maar deze avond, geen enkel conflict.
Dat geeft moed.

Afspraken

Een afspraak is heilig voor kleine broer.

Dus ook voor grote broer.

Die uiteraard veel meer zijn voeten veegt aan afspraken. 

Kleine broer heeft nu als werkpunt om grote broer niet steeds aan de afspraken te herinneren.

Hij kan daarmee kruisjes of plusjes verdienen.

Best moeilijk voor hem.

Deze ochtend neemt hij zijn vitamine.

Hij kijkt naar grote broer.

Die dit natuurlijk nog niet heeft genomen.

Neemt het potje en zet het voor zijn neus.

Kijkt mij lachend aan.

Niets gezegd tegen broer.

Dus geen kruisje?

Vloeken

Buurjongens op de stoep.
Zichzelf buitengesloten.

Kleine broer speelt met de ene buurjongen Stratego.
Grote broer oefent met de andere zijn tafels.
Samen spaghetti gegeten.
Grote broer onder de douche.

Kleine broer wordt druk.
Grote broer trekt naar boven met een buurjongen.
Een drukke kleine broer krijgt kortsluiting.
De gedachte dat ze met zijn speelgoed zouden kunnen spelen...

Kleine broer onder de douche krijgen is moeilijk.
Kleine broer in zijn bed krijgen is moeilijk.

En dan zie ik dat ik hem zijn placebo heb gegeven.
Vloeken.

Douche

Over kleine broer en het doucheritueel schreef ik al eerder.
Over kleine broer zijn bezorgdheid voor het milieu had ik het nog niet.

Als kleine broer treuzelt om zich uit te kleden, dan durf ik hier wel eens misbruik van te maken.
Dan zet ik de douche aan.
Als jij zo treuzelt dan verspillen we water, kleine broer.
Dat is slecht voor het milieu.

En dan gaat kleine broer onder de douche.

Tot deze avond.
Kleine broer treuzelt.
De douche loopt.

Nu verspillen we water, kleine broer.
Dat is slecht voor het milieu.
Kleine broer stapt onder de douche.
Draait de kraan toe.
En treuzelt weer verder.

Checklist

Zondagavond.

Groententaart: check

Brooddozen: check

Vier uurtje voor de hele week: check

Ontbijt maandagmorgen: check

Kleren maandagmorgen: check
Boekentassen: check

Schoenen poetsen: check

Gaan lopen: ...

Sneeuwvakantie

Sneeuwvakantie met kleine broer.

Dat is op het einde van de piste kleine broer die gaat zitten.
En weigert de piste opnieuw te doen.
Latten uit.

En dan wachten we.
Tot zijn hoofd is aangepast.
En hij weer dapper verder doet.

Dat is na een partijtje sleeën tijdens het wandelen, kleine broer die weigert verder te gaan.
Dus vertrekt de rest en gaan papa en ik in de sneeuw zitten.
En dan wachten we.

Gelukkig was het prachtig weer.
Konden we wachten in de zon.

Pluk

Na Pipi Langkous is het nu de beurt aan Pluk.

Vandaag vreest Pluk dat de Flattekat zijn duif Dollie heeft opgegeten.
Pluk krijgt niets door zijn keel.

Het verhaal is uit.

Ik vraag kleine broer waarom Pluk niets door zijn keel krijgt.
'Misschien heeft hij Dollie opgegeten?'

Broek

Het is koud.
Ik draag een broek met wol in.

Kleine broer houdt niet van die broek.
Als ik 's avonds bij hem in bed lig, klaagt hij dat ze schuurt.
Wanneer ik zijn kamer verlaat, roept hij me nog even terug.

Mama, doe als jij gaat slapen misschien een andere broek aan.
Want ik denk dat papa die broek ook niet leuk gaat vinden.

Ik ga op reis en ik neem mee

Ik ga met de twee broers naar de schoenenwinkel.
En ik neem mee voor kleine broer.
Twee pakjes maïswafels.
Een drinkbus.
Want ik krijg zo een droge keel van die wafels.
Yoghurtrozijntjes.
Lego.

Voor één paar schoenen voor grote broer.

Openlucht

Ik stel de twee broers voor om deze zomer eens naar een openluchtfestival te gaan.
Gaan we dan de ruimte in, mama?

Gevoeld

Mama, zegt hij, als hij uit bad stapt.
Ik heb vandaag iets gevoeld.

Dat ik een grote jongen word.
En geen kleine kleuter meer ben.
Ik krijg sterke spieren.

Kijk maar.

Liegen

6u15 en kleine broer is boos.

Hij wil naar school.

Is niet meer ziek.

Hij weet niet wat hij kan doen thuis.

Wat zou je leuk vinden? 

Naar de cinema gaan.

Ik zie hem denken.

Nu ben je toch trots op mij.

Wat een goede oplossing heb ik gevonden.

En ik antwoord.

Dat de Cinema vandaag gesloten is.

Huisarts

Soms moet je geluk hebben als je een kind met autisme hebt.
Zoals wij met onze huisarts.

Een huisarts die niet te beroerd is om in periodes dat er geen land te bezeilen valt met kleine broer hem eens grondig te onderzoeken.
Kwestie van fysieke hinder uit te sluiten als bron van stress.

Een huisarts die kleine broer zijn klachten au sérieux neemt.
Die begrijpt dat een gevoelig kind als kleine broer de irritatie van zijn luchtwegen misschien wel kan voelen.

Een huisarts die duidelijk afspreekt met kleine broer dat mama mag beslissen of hij naar school kan.
Die uitlegt waar mama rekening mee zal houden.

Geluk hebben dus.

Kip aan het spit

Vandaag gingen we naar de markt.
Een van de broers stelt voor om kip aan het spit te kopen.
Elke afwijking van het vast weekmenu wordt hier enthousiast onthaald.

Dus aten wij deze avond kip.

Kleine broer voelt zich niet zo lekker.
Hij wacht aan tafel tot grote broer klaar is.
Deze neemt nog een stuk vlees.
Kleine broer noemt hem onze vleeseter.
Even later eet grote broer ook alle aardappelen op.
Kleine broer noemt hem de alles-eter.

Slapen gaan

Ook deze avond leek het bedritueel moeilijk te worden.
Een tornado op de schoot leek me toch niet zo'n goed idee.

Na het verhaal stelde ik daarom het wilde dieren spel voor.
Kleine broer ging akkoord.

Dan samen luisteren naar de mobiel.
Toen mocht ik kleine broer zijn bed verlaten.
De rest deed het slaapmedicijn.

Tornado

Kleine broer komt de badkamer binnen.
Het doucheritueel gaat moeizaam.
Maar het gaat.

Tijdens het slaapritueel barst de bui hevig los.

Eens de rust is teruggekeerd lig ik bij kleine broer in bed.

Wat was er aan de hand met je hoofd en hart?
Een tornado.

Hoe kan ik jou helpen als er zoveel drukte in je hoofd is?
Een beetje alleen tv laten kijken.
Je weet dat ik niet zo hou van tv.
Mij alleen op jouw schoot laten zitten.

Ok. Dat ga ik onthouden.
Ik ga je er wel niet aan helpen herinneren.

Vragen

In bed bij grote broer.

Doet het pijn om te sterven?
Ik wou dat ik eeuwig kon leven?
Kan ik dan nog leven in de tijd na onze tijd?
Welke tijd komt na onze tijd?
De tijd van de ontploffing van de aarde?
Door de opwarming van de aarde?

Verstopt

Het stuk speelgoed staat in onze gang.
Kleine broer kreeg het toen hij een jaar was.
Amper naar om gekeken.
Veel meegespeeld door andere kinderen.
Altijd weer doorgegeven.

Tot deze morgen.

Kleine broer begint er mee te spelen.
Van wie is dat?
Van jou. Jij hebt dat cadeau gekregen.

Waarom hebben jullie zo een leuk speelgoed altijd voor mij verstopt?

Vragen

Kleine broer heeft voor het eerst in anderhalf jaar een klacht over zijn juf.

Mama, zij stelt vragen waarop ze zelf het antwoord weet.
Toch vraagt ze het aan ons.
En als wij het niet weten, zegt zij het antwoord.

Juf stelt die vraag om te testen of jullie het antwoord wel weten.

O? Cool!

Uitspreken

Onrustige avond.

Grote broer raakt over zijn toeren en huilt.
Kleine broer wordt er gek van.

Tijdens het eten stelt kleine broer een nieuwe afspraak voor.
Jullie laten mij uit-spreken?
OK.

Even later.
Grote broer begint opnieuw te huilen.
Kleine broer blijft rustig zitten.
Ik moet grote broer nu laten uit-huilen.

Op bezoek

Op bezoek bij familie.
Kleine broer, als je glas leeg is gaan we naar huis.
Ok, dan drink ik mijn glas niet leeg.
Dan kunnen we niet naar huis.

Time-timer

Time-timer. Een rode cirkel die aftelt hoeveel tijd er nog rest.
Die wil hij niet meer.
Dan duurt de tijd zo kort, mama.

En inderdaad.
Als we nog een uur hebben voordat hij moet afronden, dan gebruiken wij die niet.
Dan kunnen we hem voorbereiden op het afronden.
Niet zo bij 5 minuten.
En dan gebruikten wij de time-timer.
Tot kleine broer er voor bedankte.

Deze ochtend.
Kleine broer moet nog een half uur slapen.
Opeens vraagt hij om het rode taartje.
En zonder problemen is hij nadien stil.

Oudejaarsavond

Oudejaarsavond hielden we rustig.
Kleine broer had zijn portie feeststress wel gehad.

Geen experiment met zelf koken of traiteur.
Wel de afhaalchinees van om de hoek.

Het aperitief en de pakjes openen ging.
Maar kleine broer bleef gespannen.
Zo gespannen dat hij niet mee wou eten.
Hij mocht gaan spelen op zijn plekje onder de keukenkast.

En daar kwam hij tot rust.